შესავალი და მიზანი: მზარდი მოთხოვნა ელექტროენერგიაზე თანამედროვე მსოფლიოს აქტიური გამოწვევაა. ხშირ შემთხვევაში ტექნოლოგიების მოდერნიზაცია ხდება მათი ენერგოეფექტურობის გათვლით, რაც ნიშნავს იმას, რომ ტექნიკა უნდა მოიხმარდეს ნაკლები რაოდენობის ელ.ენერგიას, ჰქონდეს მაღალი ენერგოეფექტურობა და მის მიერ გარემოში მავნე აირების ემისია შესაძლო მინიმუმამდე იქნეს დაყვანილი. ენერგოსექტორში აქტიურად ხდება განახლებადი ენერგიების დანერგვა მზის და ქარის ელ. სადგურების მიერ. აღნიშნული ელ.ენერგიის გენერაციის პროცესი გარემოზე მავნე ზიანს არ ახდენს, თუმცა ასეთ ტექნოლოგიებს არ გააჩნიათ ისეთი მაღალი ეფექტურობა როგორც გენერაციის სტანდარტულ წყაროებს (მაგ. ჰესები).

ინტერნეტ ტექნოლოგიების განვითარებამ წარმოქმნა კრიპტოვალაუტის ცნება, რომელიც თანამედროვე საბანკო სისტემის წინააღმდეგ ნაწილად გამოჩნდა. თუმცა უნდა აღინიშნოს, რომ ბანკების უმრავლესობა დღეს თვითონ არის დაკავებული კრიპტოვალუტის მაინინგით.

მიუხედავად იმისა, რომ კრიპტოვალუტა ბევრს მომავლის მთავარ ეკონომიკურ ძალად მიაჩნია მისი მთავარი გამოწვევა ელ.ენერგიის მაღალი მოხმარებაა. 2021 წლის მაისის მონაცემების მიხედვით მაინინგზე დახარჯულმა ელ.ენერგიამ 113 ტვტ.სთ შეადგინა, რაც მსოფლიო მოხმარების 0,64%.

აღნიშნულიდან გამომდინარე, მსოფლიო დგება პრობლემის წინაშე, ერთი მხრივ თანამედროვე ტექნოლოგია, რომელიც მეტ საბანკო თავისუფლებას იძლევა და მეორე მხრივ მისი არაენერგოეფექტურობა. ხშირად სწორედ ეს ხდება სტანდარტული საბანკო სისტემის წარმომადგენელთა მხრიდან კრიპტოვალუტის კრიტიკის საბაბი. ექსპერტების ნაწილს მიაჩნია, რომ სწორედ ბიტკოინის მცირე ენერგოეფექტურობა, არის მისი უსაფრთხოების გარანტი.

თუმცა უნდა აღინიშნოს, რომ ბოლო წლებში მაინინგისთვის მოსახმარი ელ.ენერგიის ნაწილის განახლებადი წყაროებიდან მიღებაზე მუშაობამ შედეგი გამოიღო. კომპანია Tesla-ს მონაცემების მიხედვით, დღესდღეისობით მაინინგის დროს მოხმარებული ელ.ენერგიის მხოლოდ 39% წარმოებულია ენერგიის განახლებადი წყაროდან. აღნიშნული განცხადების გაკეთების შემდეგი კვირის განმავლობაში ბიტკოინების ფასი რიგი პუნქტების მიხედვით დაეცა. ბიტკოინის ფერმები ხშირად ასევე განიხილება, როგორც ქსელში ჭარბი ელ.ენერგიის მოხმარების საშუალება, რაც უთუოდ მის დადებით მხარეს წარმოადგენს.

მაინინგის ენერგოეფექტურობა კომპლექსური პრობლემაა, რომელიც საჭიროებს კომპლექსურ გადაწყვეტას ისეთი კუთხით, რომელიც ზიანს არ მიაყენებს არც სტანდარტულ საბანკო სისტემას არც თვითონ მაინინგის მწარმოებელს და არც ენერგოსისტემას.

კვლევის მეთოდოლოგია: კვლევა ჩატარდა კრიპტოვალუტის ფასების, ელ.ენერგიის მოხმარებისა და ფასების სტატისტიკური მონაცემების ანალიზის საფუძველზე. ასევე კვლევაში გამოყენებულ იქნა დამოუკიდებელი საინფორმაციო წყაროებიდან მიღებული ინფორმაცია მისი ქრონოლოგიური თანმიმდევრობით, შემდგომში მაინინგთან დაკავშირებული ეკონომიკური საკითხების გარემო ფაქტორებზე დამოკიდებულების შესაფასებლად და განვითარების შესაძლო სცენარების გამოსათვლელად.

შედეგები და გამოყენება: კვლევის შედეგად მიღებული ინფორმაციის დამუშავების შედეგად აღნოჩნდა, რომ მაინინგსა და ენერგეტიკას შორის კავშირი პირდაპირია და დრო და დრო უფრო მჭიდროვდება. ცალკეული გარემო ფაქტორები მაინინგის ფერმის მფლობელებს იძულებულს ხდის, მოახდინონ კრიპტოვალუტის მაინინგის პროცესის მოდერნიზაცია და მისი ენერგოეფექტურობის ზრდა.

თუმცა უნდა აღინიშნოს, რომ მაინინგის არაენერგოეფექტურობა ერთგვარი გარანტიაა იმის, რომ კრიპტოვალუტით მანიპულირების პროცესები ნაკლებად მიმზიდველი იქნება პოტენციური მხარესთვის, რომელიც უკანანო გზით ეცდება დაეუფლოს სხვის კრიპტოვალუტას ან მოახდინოს მისით მანიპულაცია სისტემის ცალკეულ წარმომადგენლებზე გავლენის მოხდენის მიზნით.

დასკვნა: სტატისტიკური მონაცემების დამუშავებისა და სხვა და სხვა საინფორმაციო წყაროებიდან მიღებული ინფორმაციის გადამუშავების და პროცესების ლოგიკური ჯაჭვების დადგენის შედეგად გამოტანილ იქნა დასკვნები:

• კრიპტოვალუტის მაინინგის ენერგოეფექტურობა წარმოადგენს ელექტრონული ვალუტის მაინერთა ერთ-ერთ უმთავრეს გამოწვევას;

• მაინინგის პროცესი დამოკიდებულია ქვეყნის ენერგეტიკაზე და არსებით გავლენას ახდენს მასზე, განსაკუთრებით კი მცირე ქვეყნების შემთხვევაში, რომლებსაც მეტნაკლებად არამდგრადი ენერგეტიკული სექტორი გააჩნიათ;

• არაეფექტური მაინინგის მაღალი მოთხოვნა ელ.ენერგიზე დამაზიანებელია იმპორტზე დამოკიდებული ქვეყნის ენერგოსისტემისთვის.

• მაინინგის პროცესის ენერგოეფექტურობის ზრდისთვის მნიშვნელოვანია საკითხი განიხილებოდეს ფართო ჭრილში ისე, რომ აღნიშნული მიზნის მიღწევის შემდეგ არ დაზარალდეს ეკონომიკურ პროცესში მონაწილე სხვა ერთეულები (ბანკები).

• მაინინგი წარმოადგენს თანამედროვე, დამოუკიდებელი საბანკო სისტემის ნათელ მაგალითს, თუმცა მნიშვნელოვანია პროცესების გარკვეულ ჩარჩოებში მოქცევა, რათა მსგავსი ეკონომიკური სისტემა არ იქცეს არალეგალური და დანაშაულებრივი ქმედებების გავრცელების საშუალებად;

• ენერგოეფექტური მაინინგი შესაძლოა გახდეს ცირკულარული ეკონომიკის შემადგენელი ნაწილი.

საკვანძო სიტყვები: კრიპტოვალუტა, მაინინგი, ენერგოეფექტურობა, ენერგეტიკა, საბანკო სისტემა, განახლებადი ენერგიის წყარო

შესავალი და მიზანი: ენერგეტიკა თავის თავში წარმოადგენს ეკონომიკის ერთ-ერთ მთავარ ფაქტორს, რომელიც ძირითად და განმსაზღვრელ ფაქტორს წარმოადგენს ქვეყნის განვითარებაში.

ჰიდროელექტროსადგურის პროექტირებისას ნაგებობათა შემადგენლობა და განლაგება დამოკიდებულია ადგილმდებარეობაზე, მდინარის თვისებებზე, ტოპოგრაფიულ, გეოლოგიურ, ჰიდროლოგიურ პირობებზე, აგრეთვე ეკონომიკაზე.

ჰიდრავლიკური ძრავების განვითარება ისტორიულად წყლის ბორბლით იწყება. წყლის ბორბლების სახესხვაობათა სიმრავლე მათივე გამოყენების პერიოდმა განაპირობა. უმარტივეს საოჯახო ჰესებში – მიკროჰესებში ძირითადად გამოიყენება წყლის ბორბლები.

სტატიაში აღწერილია 2 10 კვტ-იან მიკრო ელექტროსადგურის მახასიათებლების კვლევა, რომელიც მუშაობს სამფაზა ასინქრონულ ძრავთან ერთად. ასევე განხილულია პონსელეს წყლის ბორბალით საოჯახო მიკროჰესის გაანგარიშება, მოცემულია პონსელეს წყლის ბორბლის ფრთის ფორმის აგება, ელექტრო ქსელის აგზნებისა და განაწილების ბლოკსქემის გაანგარიშება.

კვლევის მეთოდოლოგია: გამოყენებული იქნა ანალიზის მეთოდი. გაანგარიშების მეთოდი. კვლევა ჩატარდა ელექტროენერგეტიკული სისტემების ლაბორატორიაში (ერთმანქანიან ელექტრული სისტემის მოდელზე).

შედეგები და გამოყენება: მიკროჰესის დიდი უპირატესობა ისაა, რომ მას არ სჭირდება ჰიდროტექნიკურ ნაგებობათა კოპლექსი, ამდენად იგი გაცილებით იაფია და სწრაფად შეიძლება შევიდეს ექსპლოატაციასი. აგრეთვე აღნისვნის ღირსია მისი უპირატესობა ეკონომიკური თვალსაზრისი1თაც.

ჩატარებულმა გამოკვლევებმა გვიჩვენა სხვადასხვა დაწნევებზე თუ რომელი ხარჯია ყველაზე ხელსაყრელი ტურბინის მ.ქ.კ-ს მაქსიმალური მნიშვნელობის მისაღებად.

რეაქტიული ტურბინის მთავარი უნივერსალური მახასიათებლის გამოყენებით სხვადასხვა დაწნევებისა და ხარჯების დროს მიღებულია სხვადასხვა ბრუნთა რიცხვები, (შესაბამისად მათი დაყვანილი ბრუნთა რიცხვები), რის საფუძველზეც აგებულია ნატურის ტურბინის მუშა მახასიათებლები.

დასკვნა: არჩეული დაწნევისა და ხარჯების დროს გავიანგარიშეთ ნატურის ტურბინის სწრაფმავლობის კოეფიციენტები, რაც ტურბინის სისტემისა და ტიპის ერთერთი დამახასიათებელი პარამეტრია.

ბერნულის განტოლების გამოყენებით საშუალება გვეძლევა ჩვენს მიერ არჩეული დაწნევებსა და ხარჯებზე შევირჩიოთ მილსადენის ისეთი დიამეტრები, რომლის დროსაც გვექნება მინიმალური დაწნევის დანაკარგები, რაც საშუალებას გგვაძლევს, მაქსიმალურად გამოვიყენოთ ტურბინის სტატიკური დაწნევა.

საკვანძო სიტყვები: ჰიდრავლიკური ძრავი, პონსელეს წყლის ბორბალი, მიკროჰესი, ტურბინა